Column: uitvoering is de motor voor verandering

De rode draad in de drie adviezen die we recent hebben aangeboden aan de provincie is dat verandering van koers nodig is om te komen tot een duurzame samenleving, economie en leefomgeving. Schaarste op alle fronten dwingt daartoe. De uitvoering is daarbij cruciaal. Door uit te voeren wordt koersverandering zichtbaar, geloofwaardig en komen we al doende tot leren. Beleid zonder uitvoering is betekenisloos. De uitvoering is de motor van verandering, en vormt beleid. Als we er lessen uit trekken.  

Brabant kan die lessen trekken. Brabant heeft nooit geschroomd om in complexe vraagstukken een rol te nemen en de uitvoering invulling te geven, ook als Den Haag een terugtrekkende beweging laat zien. Met de Ontwikkelmaatschappij ‘Ruimte voor Ruimte’ voorzag Brabant in de financiële ruimte door de uitgifte van woningbouwkavels te koppelen aan maatschappelijke opgaven: eerst die van het afbouwen van mest en de sloop van stallen, inmiddels voor veel bredere maatschappelijke doelstellingen. Toen Den Haag bezuinigde op natuur besloot Brabant er wél in te stappen en richtte in samenwerking met de Manifestpartners het Groen Ontwikkelbedrijf op. Met als resultaat dat Brabant één van de weinige provincies is waar de te realiseren natuurhectares het afgelopen jaar toenam. De Reconstructie, waarin de provincie begin van deze eeuw het voortouw nam als antwoord op onder meer de varkenspest, heeft weliswaar niet tot de bedoelde verplaatsing van varkenshouderijen geleid, maar wél tot natuurverbetering en lessen die Brabant nu kan toepassen als het Brabants Programma Landelijk Gebied ook echt tot uitvoering komt.  

Tijden van toen zijn natuurlijk nooit helemaal te vergelijken met tijden van nu. De manier waarop de overheid haar systemen heeft ingericht, is in complexiteit toegenomen. Veel is dichtgetimmerd, zeker waar het de fysieke leefomgeving betreft. Ruimte voor maatwerk is lastig als regelingen zijn ingericht op ‘gelijke monniken, gelijke kappen’. Het soms oneigenlijk gebruik van de juridische bezwaarprocedures vertraagt uitvoering in de fysieke leefomgeving. De personeelskrapte drukt met name zwaar op de gemeenten. En als Den Haag zo haar eigen prioriteiten heeft, wat dan?  

Maar Brabant moet de creativiteit blijven aanboren en stappen durven zetten. Ook in complexe vraagstukken. Missiegedreven. Lerend en verbeterend. Samen met partijen, vanuit een stevig fundament.  

Ivka Orbon, directeur BrabantAdvies

iorbon@brabantadvies.com

Deze column is geschreven als inleiding op onze nieuwsbrief juli 2024.