Wat zijn, vanuit het jongerenperspectief, de lessen die we kunnen trekken uit de coronacrisis? De te maken keuzes en veranderingen hebben immers impact op de toekomst. De stem van de jongere is hierin niet alleen relevant, de jongeren vragen ook om ruimte om deze veranderingen te helpen versnellen.

De start van onze loopbaan viel kort voor de coronacrisis. We hadden allebei een traineeship. Dan hoop je op evenementen met mede-trainees en on-site trainingen, samen in een groep ergens naartoe te werken, zodat je je toegevoegde waarde en je kwaliteiten kunt verkennen en ontwikkelen. Dat is moeilijk als je geen feedback krijgt of als je opdracht vanwege de crisis geen prioriteit heeft. Trainingen gingen in een aangepaste vorm online door, maar je mist het belangrijke informele contact over wat ieder ervaart. Je bent op jezelf aangewezen.

De overgang van studie naar werk is ook buiten coronatijd groot. In het najaar van 2020 was daarbij de arbeidsmarkt erg onzeker. Het was maar de vraag of er passende vacatures zouden zijn. Achteraf viel dat mee, al is online solliciteren geen pretje. En je loopbaan starten in een situatie van thuiswerken is ingewikkeld. Wij hebben allebei werk nu, maar missen het contact met collega’s dat nodig is om de relevantie van je werk te checken. Doordat je weinig zicht hebt op de netwerken in een organisatie, is een project uitvoeren of leiden extra moeilijk. Het is ook best wel een klus om je collega’s te leren kennen, meerwaarde te bieden en te werken zonder de kleine aanwijzingen van je leidinggevende. Informeel contact moet je zelf organiseren. Je bent op jezelf aangewezen en dan is het aan jou om je te positioneren in een bedrijf. Dat is niet voor iedereen even gemakkelijk. We denken dat er door het isolement veel potentie is gemist: jongeren die vastlopen in hun studie en hun werk, en niet weten of ze bij de juiste organisatie, het juiste team of collega’s zitten. Digitaal is het lastig vast te stellen of je ergens tot je recht komt.

Het stramien ‘van negen tot vijf’ is inmiddels wel verwaterd. Dat is voor ons jongeren prima. Veel jongeren hebben behoefte aan die flexibiliteit: de een functioneert nu eenmaal beter in de avonduren, de ander verdeelt de werkzaamheden over de hele dag. Nu is het moment om dit structureel te veranderen. Het duurt namelijk nog lang voordat we zelf aan het roer staan om dit soort veranderingen door te voeren in het bedrijfsleven. De vrees die we hebben, is dat we teruggaan naar hoe het was. Voor je het weet, zit je weer in de oude patronen op kantoor. We hebben de afgelopen periode laten zien dat we allemaal, jong en oud, op afstand kunnen werken. Dat vertrouwen in elkaar is belangrijk om te behouden. Het is voor sommige mensen heel prettig om niet te werken te midden van de afleiding van een kantoortuin. Maar voor de transitie naar integraal werken, zowel bij de overheid als in het bedrijfsleven, is ontmoeting cruciaal. Hybride werken en het faciliteren van ontmoeting, is het antwoord.

Studenten hebben het ook op vele fronten heel zwaar gehad. Bijna de helft had minder of geen inkomsten doordat hun baantjes in de horeca of de supermarkt wegvielen. De mate waarin je ouders je konden ondersteunen qua netwerk en financiën is hierdoor nóg belangrijker geworden. Daardoor zal de kansenongelijkheid onder studenten verder toenemen, vrezen we. Mbo’ers en hbo’ers konden hun studie vaak niet afronden doordat hun stages en praktijklessen niet doorgingen. En dat terwijl deze mensen zo belangrijk zijn voor de arbeidsmarkt!

Vanuit onze perceptie, die zeker niet representatief is voor alle jongeren, willen we nog een aantal punten belichten. Allereerst: wij vinden Brabant supertof! Het is gaaf hoe de openbare ruimte hier is ingedeeld: je kunt hier in de rust van een dorp of de natuur wonen en hebt altijd een stad dichtbij. Dat is een heel andere manier van samenleven met de natuur en je sociale omgeving dan in de Randstad, waar elk stukje groen wordt volgebouwd. De coronacrisis heeft ons laten inzien dat er nu echt kansen liggen om onze Brabantse stadscentra als ontmoetingsplek in te richten met mooie, innovatieve dingen om ook jonge mensen te trekken.

Het is belangrijk om bij alle plannen voor de toekomst de stem van jongeren te horen. Beleidskeuzes op het ene vlak kunnen namelijk op andere terreinen ongewenste effecten hebben voor jongeren. Jongeren hebben het bijvoorbeeld door de flexibilisering van de arbeidsmarkt en het woningtekort niet gemakkelijk. Een bepaalde mate van zekerheid is essentieel om je leven, je gezin te kunnen starten. Het CBS constateerde al dat jongeren steeds later die start maken en corona zou dat nog verder kunnen opdrijven. Het is de optelsom van bepaalde maatregelen waarvan de consequenties voor de verschillende generaties gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Om die reden willen we als Young Professionals gebruikmaken van de generatiecheck die afgelopen jaar door het SER jongerenplatform is uitgewerkt en aangeboden aan het kabinet.

Tot slot. In de Corona Denktank is het geluid van jongeren goed naar voren gekomen. Maar er zijn ook kansen blijven liggen. Zo had de vaccinatiestrategie vanuit het jongerenperspectief bijvoorbeeld slimmer opgelost kunnen worden. En als het gaat om de keuzes die gemaakt worden voor het Brabant van morgen, is het haast gek dat we zo weinig betrokken worden. Die keuzes raken elke generatie jongeren. Er zijn ontzettend veel jonge mensen die graag willen meedenken als ze de kans krijgen. Het is heel goed dat informateur Mariëtte Hamer aan tafel is gegaan met de jongerenorganisaties, maar het zou geen uitzondering moeten zijn. Jongeren moeten meedenken over de problemen van nu, het gekozen beleid gaat over onze toekomst!

Gitta Camfferman
Adviseur Veiligheid PuMa (Publiek Maatwerk), lid Young Professionals Brabant

Marius Zuurbier
Lead PMO ABN AMRO, Management Trainee ORMIT, voorzitter Young Professionals Brabant