Erik Ronnes: ‘Ook bij de politiek is het besef ingedaald: water en bodem moet sturender worden’

Erik Ronnes

Gedeputeerde (CDA, Ruimte en Wonen)

‘Ook bij de politiek is het besef ingedaald: water en bodem moeten sturender worden’

Brabant heeft behoefte aan woningbouw, maar eveneens aan natuurontwikkeling, een gezonde economie, ruimte voor landbouw en energieopwekking. Tegelijk moeten we de veiligheid van de Brabanders voor ogen houden: wat als het water stijgt, wat als de bodem zakt, wat als…. De uitdagingen en dilemma’s zijn eindeloos; hoe gaat het provinciebestuur ermee om? We spreken gedeputeerde Erik Ronnes (CDA, Ruimte en Wonen) over het uitgangspunt om water en bodem sturender te maken.

In landelijk, provinciaal en gemeentelijk beleid krijgen bodem en water een steeds duidelijkere plek. Zo staat het principe ‘water en bodem sturend’ centraal in de ruimtelijke ordeningsbrief van minister De Jonge waarin de provincies de opdracht krijgen om een ruimtelijk voorstel te doen voor de opgaven voor verstedelijking, landbouw en energie. In het Brabantse beleidskader leefomgeving staat dat bij het wegen van belangen en het maken van keuzes het water- en bodemsysteem leidend is.

Erik Ronnes is blij met de duidelijke richting die nu gekozen is. ‘In het ruimtelijk voorstel toetsen wij de uitvoering van het beleid. Daarbij hebben we rekening te houden met allerlei gegevens en uitgangspunten. Er is nu eenmaal geen nulsituatie: we hebben te maken met bestaande activiteiten, gebouwen, wegen en natuurgebieden. Kijk maar naar de Klimaatonderlegger: op die kaart is heel duidelijk te zien wat de gevolgen voor nu zijn van besluiten uit het verleden.’

Inderdaad, de invloeden van vroeger zijn er goed op zichtbaar, maar de kaart is vooral bedoeld als handvat voor toekomstige besluiten. Ronnes: ‘Zodat we niet dezelfde fouten maken als vroeger, toen we goedkeuring gaven aan bouwprojecten op plekken waarvan we nu vaststellen dat dat niet verstandig was. Verzakkingen hadden we kunnen voorspellen, we weten de risico’s van bouwen in de polder of in de uiterwaarden. Tegelijkertijd zullen we ook nu slimme afwegingen moeten blijven maken. Soms betekent dat werken met compenserende maatregelen, maar soms ook met resoluut nee tegen een plan dat te risicovol is. Om vervolgens samen naar de alternatieven te gaan zoeken.’

Voor Ronnes komt het telkens neer op ‘duurzame afwegingen’. ‘Dat wil nadrukkelijk niet zeggen dat er niets meer kan, maar wel dat we ons voortdurend de gevolgen van onze keuzes moeten realiseren. En omdat water en bodem sturend zijn, ligt daar altijd het vertrekpunt.’

Soms betekent dat dat de provincie moet ingrijpen op een proces dat dreigt te ontsporen. Maar liever haalt Ronnes alle betrokkenen aan de voorkant al bij elkaar. ‘Door de betrokken belangengroepen, ondernemers uit de bouw of agrarische sector, gemeenten, natuurgroepen en waterschappen bij het begin van de planvorming bij elkaar te brengen, lukt het veel eerder om tot goede afspraken te komen dan wanneer je dat achteraf, eventueel via de rechter, probeert af te dwingen. Op die manier hebben we nu al grote stappen kunnen zetten.’

Als voorbeeld daarvan noemt Ronnes de pilot Vitaal Buitengebied Zundert, inmiddels omgedoopt tot ‘Zundert Floreert’. ‘Daar laten de betrokkenen zien dat de tijd voorbij is dat de overheid alles maar wil bepalen. Juist de inbreng van de direct betrokkenen levert oplossingen op.’ Zo is er het initiatief Op den Dreef waar plannen zijn voor seniorenwoningen en een openbare moestuin op een voormalig boerenerf, een recreatieve route door de natuur en een woning voor een boer met aaneengesloten landbouwgrond, in plaats van versnipperde bedrijfspercelen door het buitengebied.

Allemaal leuk en aardig, maar aan het einde van de dag heeft Ronnes ook te maken met politieke processen die soms een gewenste oplossing in de weg staan. Hij is er niet bang voor. ‘Natuurlijk hebben we af en toe felle discussies waarin je de belangen van bepaalde sectoren duidelijk hoort doorklinken. Maar het besef dat water en bodem sturender moeten worden, is over de volle breedte wel ingedaald. Een gezonde bodem, hoge waterkwaliteit voor recreanten en om te drinken, veilig wonen: het zijn zaken die iedereen belangrijk vindt.’

Om die reden heeft Ronnes er alle vertrouwen in door te kunnen gaan op de nu ingeslagen weg. ‘Als we de direct betrokkenen aan de voorkant duidelijk kunnen maken waarom we soms nee moeten zeggen tegen een gewenste ruimtelijke aanpassing – zoals een nieuw bedrijventerrein, een grote weg, een andere functie voor een boerenbedrijf – dan is er tijd om samen naar alternatieven te zoeken. En voorbeelden zoals in Zundert laten zien dat je op die manier vaak een oplossing kunt bereiken.’