Frederike Praasterink
Lid Provinciale Raad voor de Leefomgeving (onderdeel BrabantAdvies)
Lector HAS Future Food systems
Werkte onder meer voor de FAO

Samen werken aan ontwikkeling van een nieuw agrofood systeem

Door haar werk voor de FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, kent Frederike Praasterink, lector Future Foods Systems bij HAS, de vele gezichten die de landbouw wereldwijd heeft. “Ik zet mijn kennis en ervaring graag voor Brabant in. De provincie waar ik woon en werk en waar ik ook ben opgegroeid.” BrabantAdvies en de Provinciale Raad voor de Leefomgeving (PRL) bieden haar hiervoor het platform, naast haar werk voor de HAS en andere adviesorganisaties.

In vergelijking met veel van de landen waar ik werkte, in Azië, Oost-Europa en het Midden-Oosten doen we het op het gebied van landbouw heel goed als je kijkt naar efficiënte productie, dierenwelzijn, logistiek. We bieden volop veilig voedsel tegen relatief lage prijzen. De sector is uitermate innovatief, mede door een goede kennisinfrastructuur, met goed onderwijs en kennisontwikkeling van praktijkgericht tot academisch. Er is veel samenwerking in ketens en tussen bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheid.

Wat ik in Brabant vooral mooi vind is dat er zoveel ondernemende pioniers zijn die experimenteren met nieuwe productiesystemen en businessmodellen. Bijvoorbeeld op het gebied van eiwittransitie, circulaire productie en verwaarden van reststromen, en ook met voedselbossen en regeneratieve vormen van landbouw die de kwaliteit en het waterbergend vermogen van de bodem vergroten en de biodiversiteit versterken. Talloze pioniers zijn aan het werk met de landbouw en voedsel van de toekomst.

Hoe goed we het ook doen; de sector kampt met grote druk vanuit diverse maatschappelijke agenda’s zoals klimaat en water, nutriëntenkringlopen (bijv. stikstof) en biodiversiteit. De maatschappelijke kosten van productie en consumptie zijn te groot aan het worden en voor boeren is het moeilijk om uit het stramien van kostprijsreductie en schaalvergroting te komen. Duidelijk is dat ook de Brabantse landbouw toe is aan een ingrijpende verandering. Maar wat is de kern van die noodzakelijke verandering? Voor mij is de kern dat we voor een toekomstbestendige landbouw niet alleen werken aan verduurzaming van het huidige systeem maar ook het systeem zelf innoveren. Om van het huidige model gericht op productiemaximalisatie naar een nieuw paradigma te komen waarin gezondheid centraal staat, gezondheid van de aarde, bodem, ecosystemen, dier, mens. Je ziet veel bottom-up bewegingen van partijen die dit al vormgeven, bijvoorbeeld via regeneratieve of natuur-inclusieve landbouw, via een herwaardering van regionale voedselproductie (zeker in Corona tijd) en korte voedselketens, via de aandacht voor een gezonde voedselomgeving en voor het waarderen van ecosysteemdiensten van boeren via true pricing.

Namens BrabantAdvies werkte ik mee aan de toekomstscenario’s Agrofood 2050 en momenteel ben ik betrokken bij de ontwikkeling van de visie landbouw en voedsel in 2040 van de provincie. Ik vind het altijd heel inspirerend om met een groep mensen vanuit hele verschillende richtingen te komen tot collectieve beelden over de gewenste toekomst. Mijn inbreng is om vanuit integraal systeemperspectief te werken. Optimalisatie op één gebied kan leiden tot problemen op een andere plek in het systeem dus de opgave is om vanuit een systeemaanpak te werken aan maximale synergie tussen de verschillende onderdelen (als landbouw, water, gezondheid) en minimale ‘trade-offs’. Hier werken we ook aan met onze studenten.

Bij het maken van toekomstverkenningen en -visies, vind ik het erg belangrijk om ook te benoemen welke waarden we willen behouden waarover we nu al beschikken. Anders krijg je snel een sfeer dat ‘alles fout is’ maar dat is natuurlijk zeker niet waar! Ik probeer altijd vanuit een positieve grondhouding te werken. Zo zorg je ervoor dat het ‘nieuwe normaal’, het nieuwe verhaal dat we collectief moeten ontwikkelen over de toekomst van ons voedsel niet is gebaseerd op angst of distopia. Dat niet de waan van de dag met alle crises leidend is, maar ons collectieve beeld van die duurzame toekomst Het gaat erom dat we uitgaan van kracht en ondernemerschap. En daar zijn we, zeker hier in Brabant, juist erg goed in.