Jongerenparticipatie is de sleutel tot behoud van mentale gezondheid

Docenten als luisterend oor 

Een belangrijke stap is het trainen van docenten. Niet alleen ondersteuningscoördinatoren, maar juist ook vakdocenten hebben een belangrijke rol als het om mentaal welzijn gaat. ‘Het luisteren naar jongeren is cruciaal,’ zegt Eva. ‘Veel jongeren missen dat gevoel van gehoord worden. Een klein gebaar, zoals met aandacht vragen hoe het gaat, kan al een wereld van verschil maken.’ Helaas krijgen docenten hier niet altijd de ruimte voor; het lesprogramma moet door en daarbij vallen mentorlessen vaak uit. 

Kelly, zelf deelnemer aan jongerenprojecten, herkent de behoefte aan een ‘luisterend oor’ op school. ‘Op de middelbare school deden docenten hun best, maar ze wisten vaak niet wat er écht in mij omging.’ Eva vult aan: ‘Een goede mentor ziet de mens achter de leerling. Zonder gehoord te worden, ontbreekt een gevoel van veiligheid – en zonder veiligheid kun je niet leren.’ 

Jongerenparticipatie als kern 

Young Minds Matter draait niet alleen om docenten en andere professionals; participatie van de jongeren zelf is een essentieel onderdeel. Eva benadrukt dat ‘betekenisvolle jongerenparticipatie’ begint met luisteren naar de ervaringen van jongeren. ‘Het is belangrijk dat we niet vanuit beleid of projectstructuren praten, maar echt vanuit wat jongeren zelf zeggen nodig te hebben.’ 

Kelly, actief betrokken bij evenementen zoals het FCKD GEN FEST, benadrukt dat deze evenementen jongeren in staat stellen om hun ervaringen en behoeften te delen. ‘We willen geen enquête invullen of een focusgroep zijn,’ zegt ze. ‘We willen een festival waar we kunnen praten over wat ons bezighoudt en waar we ons veilig voelen.’ Bij het FCKD GEN FEST organiseerden jongeren zelf wat zij belangrijk vonden in het gesprek over mentale gezondheid. Het evenement bood een kans voor jongeren om hun stem te laten horen en samen te werken aan nieuwe initiatieven. 

De kracht van samenwerken 

Young Minds Matter brengt schoolmaatschappelijk werk, jongerenwerk en de jeugdgezondheidszorg effectief samen. De samenwerking is niet alleen een verantwoordelijkheid voor scholen en mentoren, maar voor de hele samenleving, benadrukt Eva. ‘We moeten durven vertragen en ons meer verdiepen in elkaar. Dit is een beweging die we samen moeten maken.’ 

Op meerdere scholen zijn inmiddels concrete stappen gezet. Bij sommige scholen zijn jongerenwerkers nu dagelijks aanwezig en hebben ze inloopspreekuren. Andere scholen geven mentorlessen over stress, planning en voorbereiding op examens. De positie van het Innovatienetwerk Jeugd is uniek, zegt Kelly. ‘Hun medewerkers zitten dicht bij het vuur, ze snappen wat er op verschillende plekken nodig is en zorgen ervoor dat jongerenparticipatie altijd op de agenda blijft staan.’ 

Continuïteit  

Betrokkenheid creëren en behouden gaat nooit vanzelf. Eva: ‘Elke samenwerking die gepaard gaat met gedragsverandering vergt een lange adem. Dat geldt ook voor het werken met jongeren. Het is niet een eenmalige handtekening onder een manifest zetten en dan klaar, dit vergt een structurele investering.’  

Tegen de provincie zeggen de betrokkenen dan ook: ga niet elke keer iets nieuws doen, maar ondersteun wat er al gebeurt in Brabant. Daarmee kan de provincie bijdragen aan een structurele aanpak en initiatieven zoals Young Minds Matter in positie houden. Majorie: ‘Door met z’n allen hetzelfde doel voor ogen te houden, versterken we elkaars inzet. We moeten blijven luisteren, niet alleen op school, maar als samenleving.’ Eva is het daar helemaal mee eens: ‘We kunnen niet achteroverleunen. Dit is iets waar we als samenleving structureel mee aan de slag moeten. Wat aandacht krijgt, groeit.’ Voor Kelly is die aandacht inderdaad essentieel: ‘Je kunt niet voor een ander invullen wat die nodig heeft. Je komt daar alleen achter door te luisteren. Sta dus open voor wat wij jongeren te zeggen hebben.’