Zonder richting en perspectief, geen beweging
Dwingendere randvoorwaarden
De inzet op NiL kan niet los worden gezien van het beleid en de opgaven voor het buitengebied. De vraagstukken rondom natuurherstel, klimaatverandering en biodiversiteit staan hoog op de bestuurlijke agenda. De provincie kiest waar mogelijk voor maatwerk binnen de gebiedsgerichte aanpak. Duidelijk is wel dat dit voor veel ondernemers in de ecologisch kwetsbare gebieden, de overgangszones rondom Natura2000 en de Natte Natuurparels, gaat leiden tot dwingendere randvoorwaarden voor hun manier van landbouw bedrijven. Ook buiten deze gebieden is herstel van natuur en het bodem- en watersysteem urgent en liggen kansen voor het creëren van een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving. Natuurinclusieve landbouw, als één van de mogelijke transitiepaden, wordt vanuit dit perspectief alleen maar relevanter. Boeren kunnen met de inzet op natuurinclusief juist oplossingen bieden.
NiL als toekomstbestendig transitiepad
De benodigde transitie in de landbouw en het buitengebied vereist iets van ondernemers én van de overheid. Met de start van de NiL-regelingen in 2019 zette de provincie een gewaardeerde stap om de beweging richting NiL op gang te brengen. Daarmee is een handreiking geboden aan agrarisch ondernemers om natuurinclusieve elementen in hun bedrijfsvoering te implementeren. BrabantAdvies reflecteert op de regelingen en geeft een aantal expliciete aanbevelingen voor korte en langere termijn om NiL als relevant transitiepad toekomstbestendig te laten zijn.
De aanbevelingen voor de provinciale strategie:
Geef met een langetermijnperspectief richting aan de inzet op NiL
- Geef samen met partners in het gebied vorm aan een toekomstperspectief voor de landbouwsector. Prioriteer doelen op basis van wat er in een gebied nodig is én vanuit de drijfveren en mogelijkheden van ondernemers.
- Maak NiL onderdeel van de bredere provinciale strategie voor verduurzaming van de landbouw én van de gebiedsgerichte aanpakken. Geef daarbij rekenschap van het feit dat de financiële middelen beperkt zijn en inzet van publieke middelen ook gericht moet zijn op stimulering van ondernemerschap.
- Zorg voor betrokkenheid van gemeenten bij de uitvoering.
Benut energie en ondernemerschap van agrarisch ondernemers
- Grijp de bereidheid van ondernemers en groeiende bewustwording in de sector aan. Juist in collectieven en initiatieven waarin boeren samen aan de slag gaan met verduurzaming schuilt een belangrijke kracht.
- Bekijk hoe welwillende ondernemers buiten de ecologisch kwetsbare gebieden kunnen bijdragen aan een gezonde leefomgeving.
- Faciliteer kennisontwikkeling en -deling en intervisie.
- Motiveer jonge ondernemers via onderwijs en ondersteun hen via leernetwerken.
Ontwikkel instrumentarium voor duurzaam verdienvermogen
- Zorg voor een gezamenlijke grondstrategie met andere relevante partners en langdurige beschikbaarheid van betaalbare grond.
- Ondersteun bestaanszekerheid via tegemoetkoming in investeringen en financiële risico’s.
- Ontwikkel structurele vergoedingen voor ecosysteemdiensten o.b.v. KPI’s samen met TBO’s, waterschappen, gemeenten, Rijk en Europa door.
- Verbind aan het toekennen van publieke middelen voor verduurzaming minimumeisen voor maatregelen en/of impact.
- Zorg voor een betere stroomlijning van de verschillende instrumenten.
Aanbevelingen korte termijn:
Maak NiL-coaches onderdeel van bredere ondersteuningsstructuur voor alle agrarisch ondernemers
- Zorg voor een bredere ondersteuningsstructuur met generieke coaches die de boer van A naar B begeleiden. NiL-coaches leveren daarin specifieke kennis.
- Start met een lerende aanpak waarmee de doorontwikkeling van bedrijven wordt opgevolgd, betrokkenen elkaar leren kennen en intervisie wordt georganiseerd.
Positioneer het businessplan als cruciale stap naar duurzame verandering
- Positioneer het plan steviger als stap in het proces naar een fundamenteel andere werkwijze in plaats van het resultaat van het subsidietraject.
- Leg verbinding tussen wensen van ondernemers en hun bijdrage aan gebiedsdoelstellingen.
- Faciliteer een aanpak waarbij de ondernemer, vanuit dit plan, stapsgewijs kan doorontwikkelen en ondersteun ook in de uitvoering ervan.
Integreer de grondregeling in een bredere grondstrategie voor landbouw en natuur
- Houd voorwaarden, zoals indexering en mogelijkheid van herziening van de pachtprijs na vijf jaar, tegen het licht.
- Versnel de aanvraagprocedure.
- Bied mogelijkheid om stapsgewijs aan de vereiste GVE per hectare te voldoen.
Verbreed de stimuleringsregelingen
- Betrek nadrukkelijker andere sectoren dan veehouderij. Ook in de akkerbouw liggen stevige uitdagingen.
- Benut en faciliteer bestaande of nieuwe collectieven en geef ruimte aan nieuwe initiatiefnemers die verandering op gang willen brengen.
- Zorg voor inspiratiebedrijven die niet te ver afstaan van andere ondernemingen en maak ze onderdeel van collectief leren.
Stakeholderssessie 24 februari 2024
Relevante informatie
Lees hier het verslag van de stakeholderssessie van 24 februari 2024: ‘De toekomst van natuurinclusieve landbouw in een veranderend speelveld.’
Bekijk hier de samenvatting van het advies.
Meer informatie over het advies? Neem contact op met Ruud Leeijen.
Delen:
